Malarstwo polskie (k. XVIII w., XIX w. i  lat 20. 30. XX w.) z kolekcji rodziny Mroczkowskich.

Początki kolekcjonerstwa rodziny Mroczkowskich sięgają lat 20. XX wieku. Inicjatorami tworzenia zbioru byli Włodzimierz i Karol Mroczkowscy. Kolekcja, licząca kilkadziesiąt współczesnych obrazów, w czasie II wojny światowej, została częściowo rozkradziona przez Niemców.

Ocalałe po wojnie obrazy były przechowywane w Polsce i Austrii. Do kontynuacji rodzinnej tradycji i wzbogacania spuścizny powróciła Maria Mroczkowska-Krogulec, a przede wszystkim jej syn Jerzy Krogulec, który od ponad 25 lat powiększa zachowany zbiór kolejnymi nabytkami.

Na wystawie Obrazy kolekcjonera prezentujemy zespół obrazów, który tworzą prace z końca XVIII wieku, wieku XIX i pierwszych 30 lat XX wieku.  Z wytypowanych dzieł wyłaniają się estetyczne upodobania kolekcjonera. Ekspozycja pokazuje różnorodne koncepcje kompozycyjne i tematyczne.

Dominującym tematem na wystawie jest pejzaż polski. Dla wielu wybitnych malarzy natura stała się tłem umożliwiającym ukazanie bogactwo przedstawień rodzajowych (wesele, jarmark, targ, wnętrze karczmy, widoki architektoniczne). Te motywy możemy dostrzec w twórczości Saturnina Świerzyńskiego, Alfreda Wierusza–Kowalskiego, Włodzimierza Tetmajera czy Wojciecha Weissa. Podziw dla piękna polskiego krajobrazu posiadał również aspekt romantyczny, który był silnie zespolony z pragnieniem odzyskania wolności ojczyzny. Ducha malarskich uniesień dostrzegamy w obrazach Jana Nepomucena Głowackiego, Antoniego Kozakiewicza, Franciszka Kostrzewskiego. Symboliczny, wręcz metafizyczny, wymiar pejzażu ukazał Jan Stanisławski. Umiejętność syntetycznego odbioru plenerów przekazał swoim uczniom: Stanisławowi Kamockiemu, Henrykowi Szczyglińskiemu, Iwanowi Truszowi oraz Stanisławowi Czajkowskiemu.

Interesującą grupę stanowią obrazy ze scenami wojskowymi i batalistycznymi. Wśród nich przeważają wspaniałe gwasze Aleksandra Orłowskiego, a także dzieła przedstawiające wydarzenia z czasów wojen napoleońskich oraz Księstwa Warszawskiego namalowane przez: Januarego Suchodolskiego, Józefa Eismonda, Władysława Maleckiego.

W eksponowanych obrazach zauważalnym nurtem artystycznym jest realizm, w znacznej mierze reprezentowany przez artystów polskiej szkoły monachijskiej. Szczególną rolę w środowisku Polaków odegrał Józef Brandt. Jego obecność wpłynęła na ukształtowanie pokolenia artystów, którzy starali się uchwycić w malarstwie nostalgiczną i dramatyczną przeszłość kraju, jak również jego niedawny splendor (Roman Kochanowski, Tadeusz Ajdukiewicz, Zygmunt Sidorowicz, Franciszek Streitt).

Na wystawie znalazła się także dekoracyjna galeria portretów, którą otwierają wykonane z nadzwyczajna subtelnością „luksusowe” wizerunki kobiece Teodora Axentowicza. Na uwagę zasługuje symboliczno-alegoryczny obraz Jacka Malczewskiego. Pośród urokliwych portretów dziecięcych, prezentujemy trzy niezwykle proste i liryczne oleje Tadeusza Makowskiego oraz charakterystyczny pastel Stanisława Ignacego Witkiewicza.

Znaczące są również prace artystów młodopolskich.  Koniec wieku XIX zrodził w sztuce polskiej potrzebę wykreowania stylu narodowego. Źródłem inspiracji dla wielu malarzy stała się kultura ludowa. Efekt tegoż oczarowania podziwiać możemy w obrazach prezentujących folklor góralski (Wojciech Gerson), barwny folklor huculski (Władysław Jarocki) oraz obyczajowość wsi (Teodor Axentowicz). Tendencja odwoływania się do żywiołowej sztuki ludowej, odnalazła swoją kontynuację w awangardzie  XX-wiecznej (Zofia Stryjeńska).

W kolekcji ważne miejsce zajmują prace artystów „Szkoły Paryskiej”. Fascynacje malarstwem francuskim, zwłaszcza postimpresjonizmem, widoczne są w malarstwie pejzażowym Wacława Zawadowskiego i Jana Rubczaka. Z kolei Jerzy Merkel, Henryk Hayden, obok poetyckich krajobrazów, malowali sceny figuralne, wyraźnie nawiązujące do romańskiego kubizmu. Na szczególną refleksję zasługuje abstrakcyjny obraz sferyczny Bolesława Biegasa, odwołujący się do europejskiego symbolizmu.

Kolekcja rodziny Mroczkowskich jest przykładem trwania przeszłości w teraźniejszości, gdzie pragnienie przywrócenia rodzinnej tradycji stało się zaczątkiem tworzenia cennego zbioru. Zamiłowanie do sztuki przejawia się również w chęci upowszechniania gromadzonego malarstwa. Pokazanie kolekcji w przestrzeni muzealnej umożliwia podjęcie krytycznego dyskursu nad jej wartością.

Wernisaż wystawy- 20 stycznia 2012r.

Fot. Ewa Berdys