Witold Pilecki ur. się 13 V 1901 w Ołońcu. W 1910 z matką i rodzeństwem przeniósł się do Wilna. Tam uczył się w gimnazjum i został skautem. Po wybuchu I wojny światowej założył drużynę skautową w Orle. W 1918 zaangażował się w działalność niepodległościową. Wrócił do Wilna i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. W czasie wojny z bolszewikami bił się w Bitwie Warszawskiej. Potem z gen. Lucjanem Żeligowskim zajmował Wilno.

W 1921 wrócił do szkoły i zdał egzamin maturalny. Niebawem osiadł z rodziną w rodowych Sukurczach. W 1931 ożenił się z nauczycielką Marią Ostrowską, z którą miał dwoje dzieci: Andrzeja i Zofię. Witold, pracując w majątku, poświęcał się działalności społecznikowskiej. Stworzył straż ogniową, był prezesem spółdzielni mleczarskiej, założył kółko rolnicze, propagujące nowoczesne rolnictwo, działał charytatywnie i utworzył Konne Przysposobienie Wojskowe. W 1938 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi.

Pilecki, jako porucznik, po ataku Niemców na Polskę we IX 1939 walczył w ramach Armii „Prusy”. W Warszawie współtworzył Tajną Armię Polską. We IX 1940, pod nazwiskiem Tomasza Serafińskiego, dał się złapać Niemcom i trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Tam utworzył Związek Organizacji Wojskowej, konspirację, która miała przygotować akcję uwolnienia więźniów. Gdy okazało się, że jest to niemożliwe, podtrzymywał na duchu więźniów i wysyłał do władz Polskiego Państwa Podziemnego raporty o sytuacji w niemieckim obozie.

Z Auschwitz uciekł w IV 1943. Przedostał się do Warszawy i znów zaangażował się w antyniemiecką konspirację. 11 XI otrzymał stopień rotmistrza. Współtworzył organizację „NIE”, która po zajęciu Polski przez Sowietów, miała „utrzymać Ducha Narodu i wywalczyć Niepodległą Wolną Polskę”. Członkowie „NIE” mieli zakaz walki bieżącej z Niemcami. Pilecki, mimo zakazu, wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Reduty na Woli Niemcy nigdy nie zdobyli. Po upadku powstania osadzono go w Łambinowicach, a potem w obozie w Murnau.

Dowództwo Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie zgodziło się na powrót Pileckiego do opanowanej przez komunistów Polski. Miał zbierać informacje o represjach wobec podziemia niepodległościowego i tworzyć kanały przerzutu na zachód informacji i ludzi. 8 V 1947 aresztowała go komunistyczna bezpieka. W więzieniu był katowany, wypowiedział wówczas zdanie, że „Oświęcim to była igraszka”. 11 III 1948 po sfingowanym procesie skazano go na trzykrotną karę śmierci. Zamordowano go 25 V 1948 strzałem w tył głowy.

Komuniści zabijali pamięć o Rotmistrzu, dlatego dziś przywracamy ją Polakom. Przez Projekt Rotmistrz Pilecki Bohater Niezwyciężony pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, chcemy wychowywać młode pokolenie w poczuciu dumy z przynależności do Narodu, który ma bogatą historię.

kurator wystawy - Małgorzata Kupiszewska

Fot. D.Berdys

Otwarcie wystawy