Wystawa czynna do 26.03.2009 r.

“Potrzeba jest matką wynalazków”. To przysłowie doskonale opisuje jaki jest najsilniejszy czynnik powodujący ich powstanie.
Historia pokazuje, że potrzeba i pomysł nie zawsze są gwarantem sukcesu. Reguła ta także dotyczy wynalazków. Wiele z nich okazało się chybionymi, śmiesznymi lub niepotrzebnymi. Z czasem były zastępowane nowszymi i lepszymi - zanim jeszcze trafiły do produkcji. Istnieją też takie wynalazki, które nadal czekają na właściwy moment historyczny, aby ujrzeć światło dzienne.

Nowe koncepcje i rozwiązania techniczne pojawiły się w chińskiej kulturze już za panowania dynastii Zhou (1120-221 p.n.e.). Przełomowym wynalazkiem z tego okresu był pług żelazny (VI w. p.n.e.). Dla usprawnienia komunikacji władcy z tej dynastii, jako pierwsi zaczęli budować drogi nowego typu, kanały i mosty. Do produkcji broni masowo zaczęto wykorzystywać żelazo.  Jednakże pierwsze interesujące i nowatorskie wynalazki pojawiły się w Chinach dopiero w okresie dynastii Han (220 p.n.e.-220 n.e). Nieoceniona dla rolnictwa okazała się ręczna korba. Była używana do obracania żaren, a także stosowana w młynach oraz przędzalnictwie. Drugim ważnym urządzeniem była obrotowa wialnia, której zadaniem było oczyszczenie ziaren zbóż od plew i źdźbeł. Produkcję rolniczą zrewolucjonizowały takie urządzenia, jak nowoczesny siewnik wielorzędowy (II w. p.n.e.)  Hanowie  jako pierwsi zastosowali też koło wodne w młynach oraz w metalurgii. Dzięki jego użyciu możliwe stało się  napędzanie specjalnych młotów, służących do rozbijania rudy metalu lub ziaren zbóż. Do dziś nadal w niektórych słabo ekonomicznie rozwiniętych regionach pionowe drewniane koło wodne używane jest w irygacji. Obecnie najbardziej znanym osiągnięciem sztuki inżynieryjnej z tego okresu jest tama na rzece Min i system irygacyjny w Dujiangyan.

Chiński rozwój technologiczny trwał przez kolejne dynastie aż do XIV w. Do najciekawszych wynalazków tego czasu należy zaliczyć: wodoszczelne komory statków, okulary przeciwsłoneczne, zegar astronomiczny “kosmiczna maszyna”, a nawet skalę muzyczną. Chińska cywilizacja była również kolebką: nawigacji, matematyki oraz naturalnych metod diagnozowania i leczenia chorych. Historia uświadamia nam, że Chiny były zawsze jednym z najbardziej zaawansowanych pod względem naukowym i technologicznym krajów na świecie. Chińczycy dokonali wielu odkryć naukowych i wynaleźli znaczną  ilość użytecznych narzędzi.
Mamy jednak nadzieję, że dzięki naszej wystawie uda nam się przybliżyć bogatą spuściznę kulturalno-techniczną Państwa Środka.

W ramach obecnie prezentowanej wystawy poświęconej technicznemu geniuszowi Chin chcemy przedstawić niezwykłe osiągnięcia myśli chińskiej poczynając od wynalazków z dziedziny techniki, przez tradycyjną medycynę, po dorobek z zakresu sztuk pięknych, muzyki, czy architektury. Każdy kto pragnie zrozumieć Chiny, dzięki wystawie będzie mógł szerzej spojrzeć na tę jedną z najbardziej zdumiewających i niezwykłych cywilizacji globu.
Nie zdajemy sobie sprawy, ile spośród używanych przez nas współcześnie wynalazków ma chiński rodowód. Co by się zmieniło w naszym życiu, gdyby Chińczycy nie wynaleźli choćby części z nich ? Z pewnością byłoby ono zupełnie inne.

Na wystawie znajdują się zarówno repliki chińskich wynalazków, jak i oryginały specjalnie na tą okazję wypożyczone z różnych   instytucji kulturalnych. Łącznie prezentowanych jest około 75 wynalazków wywodzących się z Chin.

Chiny kojarzone są zaledwie z paroma wynalazkami, głównie z papierem, prochem strzelniczym i porcelaną. Jest to przede wszystkim wynikiem izolacji, w której przez stulecia pozostawał Kraj Środka. Władze chińskie pilnie strzegły wszelkich tajemnic. Nieliczne nowinki technologiczne przenikały do Europy za pośrednictwem kupców handlujących na Jedwabnym Szlaku.

Dzięki naszej wystawie zapewne wielu z Państwa będzie zaskoczonych różnorodnością dziedzin nauki i techniki w których Chińczycy dokonali przełomowych odkryć. Mieszkańcy Państwa Środka przyczynili się między innymi do rozwoju nowoczesnego rolnictwa, transportu morskiego i astronomii. Także im zawdzięczamy wynalezienie przedmiotów codziennego użytku takich jak zapałki, lampy olejne, parasolki,. Sięgając po kieliszek brandy, puszczając na wietrze latawiec, podziwiając ognie sztuczne w sylwestrową noc, czy przesuwając pionka na szachownicy zapewne nikt z nas nie zdaje sobie sprawy, że wszystkie te wynalazki są wytworem chińskiego geniuszu.

W założeniu wystawa ma łączyć elementy tradycji i nowoczesności. Znajdują się tutaj zarówno plansze informacyjne, jak i instalacje z wykorzystaniem najnowszych zdobyczy technologii (projektor multimedialny, ekran plazmowy, system audio-wizualny oraz elementy zaawansowanej grafiki komputerowej). Możliwość bezpośredniego kontaktu zwiedzających z częścią eksponatów zwiększy wrażenie interaktywności i umożliwi lepsze zrozumienie zasad funkcjonowania części z nich.

Wystawie towarzyszy projekcja filmowa będąca objaśnieniem, wstępem i uzupełnieniem ekspozycji.

Otwarcie wystawy - 21.11.2008 r.
Czynna do - 26.03.2009 r.  

Fot. Dariusz Berdys